Ναύτης έγραψε: ↑29 Σεπ 2022, 23:02
Ομολογώ ότι δεν γνώριζα τις επιφυλάξεις του Μεταξά για την συμμετοχή της Ελλάδας στους βαλκανικούς. Έχεις δίκιο ως προς αυτό.
Νομίζω, ωστόσο, ότι αυτές οι αρχικές -και μάλλον συναισθηματικές- επιφυλάξεις του δεν μειώνουν την συνεισφορά του στους πολέμους αυτούς
Ο Μεταξάς υπήρξε σε όλη του τη ζωή και σε όλες της τις εκφάνσεις ένας συντηρητικός. Αυτό φυσικά από μόνο του δεν είναι καθόλου κακό, και ο Μέτερνιχ ή ο Μπίσμαρκ συντηρητικοί ήταν, και μακάρι το 1897 να είχαμε κάποιον συντηρητικό επικεφαλής του στρατού για να πει στον Βασιλιά ότι είμαστε τελείως ανέτοιμοι για πόλεμο (όπως είχε πει χαρακτηριστικά ο Τρικούπης ''δεν υπάρχει στρατός, αυτό που έχουμε είναι μια αγέλη''). Γίνεται όμως κακό όταν συγχέεται με την αναποφασιστικότητα, τη διστακτικότητα, την αναβλητικότητα και την έλλειψη οράματος, και ο Μεταξάς έπασχε και από τα τέσσερα. Αν τα πράγματα εξελίσσονταν όπως τα ήθελε αυτός, η Ελλάδα θα έμενε στα σύνορα του 1912. Με έναν καλά εκπαιδευμένο και εξοπλισμένο στρατό βέβαια, και ενδεχομένως με ένα καλά οργανωμένο κράτος, αλλά ως τη Μελούνα. Η στιγμή ποτέ ''δεν θα ήταν καλή'', η Ελλάδα ποτέ δεν θα μπορούσε ''πραγματικά'' να βγει κερδισμένη από τον πόλεμο, η Χ επιχείρηση θα ήταν ''τυχοδιωκτική'', η Ψ θα ήταν ''αδύνατο να υλοποιηθεί'' κτλ κτλ. Ακόμα και στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, η διστακτικότητά του και η προσπάθεια ως το τέλος να μην προκαλέσει τους Ιταλούς (ενώ ο πόλεμος ήταν πλέον βέβαιος) θα μπορούσε να είχε κοστίσει πολύ ακριβά (ειδικά η καθυστέρηση της επιστράτευσης), αν οι Ιταλοί δεν ήταν τόσο κοκορόμυαλοι και είχαν διαθέσει στα πρώτα στάδια της εκστρατείας επαρκείς δυνάμεις για την υλοποίηση του καλού σχεδίου που είχαν εκπονήσει. Και εκεί διέφερε με τον Μπίσμαρκ και τον Μέτερνιχ, που ήταν φυσικά απολύτως συντηρητικοί, αλλά γνώριζαν καλά πότε ο πόλεμος ήταν ωφέλιμος σαν εργαλείο εξωτερικής πολιτικής για να προωθήσουν τα συμφέροντα της πατρίδας τους (και πότε όχι και έπρεπε να αποφευχθεί).
Από εκεί και πέρα, από τη στιγμή που παρά τη θέλησή του ενεπλάκη στους Βαλκανικούς Πολέμους, έπραξε το καθήκον του σαν στρατιώτης όσο καλύτερα μπορούσε. Αλλά εδώ εξετάζουμε το ποιον του ως ηγέτη και ως στρατηγικού εγκεφάλου, όχι ως εκτελεστικού οργάνου. Γενικώς -τουλάχιστον έως το 1936- ήταν ο τύπος που θες να έχεις σε ένα γραφείο στην επιχείρησή σου, με σαφείς οδηγίες να εκπονεί πρότζεκτ τα οποία έχουν συλλάβει κάποιοι άλλοι, χωρίς να ρωτάς την προσωπική του άποψη για το feasibility τους ή πολύ περισσότερο να τον βάζεις σε θέση όπου να συμμετέχει στη χάραξη της στρατηγικής της εταιρίας.
Ναύτης έγραψε: ↑29 Σεπ 2022, 23:02
Κατά τα λοιπά, δεν έχω σκοπό να γίνω ο απολογητής του Μεταξά, άλλωστε πολιτικά μού είναι απεχθής (δηλαδή ακριβώς το σημείο εκείνο κατά το οποίο σ' εσένα γίνεται συμπαθής).
Δεν μου είναι ιδιαίτερα συμπαθής πολιτικά. Η δικτατορία της 4ης Αυγούστου ήταν μια πράξη πολιτικής ανεντιμότητας, αφού δεν υφίστατο κανένας από τους κινδύνους που επικαλέστηκε ο Μεταξάς, που ήταν ο αρχηγός ενός κόμματος που στις εκλογές είχε πάρει 4%. Από εκεί και πέρα, η φιλοσοφία μου είναι ότι ένας ηγέτης πρέπει να κρίνεται για τα πεπραγμένα του κατά το διάστημα που έμεινε στην εξουσία, ανεξάρτητα με το πως την πήρε. Εκεί ο Μεταξάς αντικειμενικά τα πήγε πολύ καλά, με τον αστερίσκο που ανέφερα παραπάνω για τον ελληνοϊταλικό πόλεμο.