Ελληνοποιημένα ξενα επίθετα

[Sid Vicious]

Δεββώρα Χαροπούλου

[Sid Vicious]

Γιάννης Σάπιος

[Nandros]

'
Τα ελληνικά επώνυμα έχοντας τεράστια ποικιλία μπορούν να μας δώσουν στοιχεία για την γεωγραφική καταγωγή τους, την παλαιότητά τους ακόμα και την γλωσσική τους ιδιαιτερότητα.
Για παράδειγμα σύμφωνα με τον Τριανταφυλλίδη(Neugriechische Familiennamen, 2e ed., Τριανταφυλλίδης, Μανόλης,Hasselrot, Bengt) οι καταλήξεις των ελληνικών επωνύμων κατανέμονται κάπως έτσι γεωγραφικώς, φυσικά η κατανομή αυτή δεν είναι τελείως αντιπροσωπευτική αλλά είναι η λογικότερη ομαδοποίηση που μπορεί να γίνει:
-άντης Πόντος
Υψηλάντης- Ο κάτοικος της Υψηλής στον Πόντο. Στον Πόντο συνηθίζεται η κατάληξη –άντης για να δηλώσει τόπο καταγωγής.
-ίκας Πόντος(Γιαννίκας,Γρηγορίκας)
-άτος , Κεφαλλονιά(Δημητράτος,Γιανουλάτος,Γερολυμάτος(Ιερώνυμος))
-έας , Μεσσ. Μάνη(Ασπρέας,Πουλέας,Λυμπερέας,Κουκουτσέας)
-έλης , Μυτιλήνη , Αϊβαλί, Λήμνο, Ίμβρο κτλ.(Ζαφειρέλης ,Κοκορέλης,Κουκλέρης)
-ούδης (-ούδας) Στα ανατολικά ιδιώματα (Μακεδονία, Θράκη, νησιά Αιγαίου ως τα Δωδεκάνησα και την Κύπρο),(Λαμπρινούδης,Νικολούδης,Σπανούδης,Φραγκούδης, Ψαρούδας,Μαρούδας)
-ούσης , Χίο,(Χαλκούσης,Παϊδούσης)
{Σύμφωνα με τον Α. Γ. Πασπάτη « Το Χιακόν γλωσσάριον : Ήτοι η εν Χίω λαλούμενη γλώσσα μετά τινών επιγραφών αρχαίων τε και νέων και του χάρτου της νήσου», τα περισσότερα επίθετα των χωρικών της Χίου λήγουν σε –ούσης (Πυργούσης, Αρμολούσης, Καμπούσης, Αυγωνυμούσης κτλ).}
-άκης Κρήτη,(Καλοχριστιανάκης,Παπαδάκης)
-άκος ,Λακων. Μάνη(Δημητράκος,Μαυροειδάκος)
-πούλος Πελοπόννησος (αββαδόπουλος –Λεόντιος 6οςαιώνας),(Νικολακόπουλος, Ανδρικόπουλος)
Εθνικά-Επώνυμα που χαρακτηρίζουν τον τόπο καταγωγής,γέννησης,κατοικίας.
Συνήθεις καταλήξεις ελληνικών εθνικών επωνύμων είναι:
-(ι)ώτης Τσιριγώτης, Λεπενιώτης, Ανδριώτης, Ηπειρώτης, Σικελιώτης κ.α.
-ίτης Μπεγλίτης, Πολίτης, Αργυροκαστρίτης, Καμπίτης κ.α
-ιανος Κουταλιανός, Ελεκιστριάνος, Ψαριανός, Σακαρετσιάνος, Χρυσοβιτσιάνος κ.α.
-ινός Πατρινός, Παργινός, Ζακυνθινός, Καλαβρυτινός, Πυλαρινός
-αίος Κερκυραίος, Ρωμαναίος κ.α.
-λης (τούρκ. καταλ.), Προύσαλής, Μισιρλής(Μισρ=Αίγυπτος), Βάρναλης, Καραμανλής(Καραμανία), Τσεσμελής(Τσεσμέ) κ.α.
Πολλά επώνυμα προέρχονται ,σύμφωνα με τον Ν.Π.Ανδριώτη,«Συμβολή στη μελέτη των νεοελληνικών επωνύμων»από:
-Απλά ρήματα από τον ενεστώτα της οριστικής στο πρώτο ενικό πρόσωπο:
Βήχος (βήχω), Βλάβος( βλάβω), Θαρρός (θαρρώ), Καταλειπός (καταλείπω), Καπνίζος (καπνίζω), Καταντός (καταντώ), Κατέχος (κατέχω), Κιλαηδώνης (κελαηδώ), Κλάνος( κλάνω), Κλώθος (κλώθω), Κρένος (κρένω), Λέγος (λέγω), Λυγίζος (λυγίζω), Νυστάζος-Νυσταζόπουλος(νυστάζω), Πιστευός (πιστεύω), Τρέμος (τρέμω), Ψάχος (ψάχω).
-Επώνυμα από τον ενεστώτα στο τρίτο ενικό πρόσωπο, με προσθήκη του πτωτικού –ς της ονομαστικής των αρσενικων ονομάτων:
Αγρεύης (αγριεύει), Ασημώνης (ασημώνει αλλά και υποκ.μορφή του Ασήμης), Βουλώνεις (βουλώνει), Γαργαλής (γαργαλεί), Γουρλώνης (γουρλώνει), Δένης (δένει), Κακιώνης (κακιώνει), Κατέχης (κατέχει), Κολώνης (κωλώνει, και υποκ.μορφή του Νικόλαος),Κουμαντάρης-Κουμανταράκης (κουμαντάρει), Κουτσοπίνης (κουτσοπίνει), Κρυώνης (κρυώνει), Μαγκώνης (μαγκώνει), Μαργώνης (μαργώνει), Παρασύρης (παρασύρει), Παχύνης (παχύνει), Περιμένης (περιμένει), Πλάλης (πιλαλεί), Ροβόλης (ροβολεί), Τρέμης (τρέμει), Τρίζης (τρίζει) κτλ.
-Επώνυμα που έχουν βάση τους γραμματικούς τύπους του μέλλοντα και του αόριστου:
Ακλάσης( κλάσει), Βροντήσης (βροντήσει), Γανώσης (γανώσει), Γδύσης (γδύσει), Γελάσης-Γελασέας-Γελασάκης (γελάσει), Κακίσης (κακίσει), Καπνίσης (καπνίσει), Καταφέρης (καταφέρει), Κατέβης (κατέβει), Κλάψης-Κλαψής (κλάψει), Κοιμίσης (κοιμίσει), Κολάσης (κολάσει), Κορδώσης (κορδώσει), Κορώσης (κορώσει), Κράξης (κράξει), Λιμάξης (λιμάξει), Μαλώσης (μαλώσει), Σιμώσης (σιμώσει), Φάης (φάει), Χάψης (χάψει).
Από την αντιστοιχία αυτή του τρίτου ενικού προσώπου του ρήματος και του επωνύμου φαίνονται να παρεκκλίνουν τα Παίξος, Χάσος, Συλλάβος όπου υπόκεινται μάλλον στο πρώτο ενικό πρόσωπο, και τα Γράψας, Γραψίας, Δώσας, Λάμψας, Παίξας, Πλακώσας, Χάσας και Χάψας που είτε προέρχονται από το τρίτο πρόσωπο του ενικού ή πρόκειται για μετοχές αορίστου.
Επώνυμα από τον ενεστώτα της προστακτικής:
Αγνάντας, Αλησμονής, Γαργάλας, Γύρνας, Ζήβας(ζήβα=σβήσε), Ζούπας, Καβάλας, Καβαλίκας, Καρτέρας, Κατέβας, Κλότσας, Κοίτας, Λάσκας, Λειτούργης, Μάινας(μαϊνάρω), Ξεφλούδας, Παρηγόρης, Πασπάτης, Περπάτης, Πιλάλης, Ρούφας, Σαλαπάτας, Σάλταςμ Σκούντας, Σκύφτας, Συντήρηςμ Σφύρας, Τραγούδας, Τρέχας(πρβ.Παπατρέχας), Τσάκος(τσάκω=προστακτική του τσακώνω), Τσαλαπάτας, Τσίμπας, Τσαλαβούτας, Τσουρούφλιας, Φέγγας, Φεύγας και Φευγάς, Χαιρέτας.
Αρκετά είναι και τα επώνυμα που προέρχονται από σύνθετα ρήματα ή από φράσεις με ρήμα.
-Από τον ενεστώτα της οριστικής στο πρώτο ενικό πρόσωπο:
Γκαμώτος (γαμώ το), Σεβλέπος (σε βλέπω)
-Από τον ενεστώτα στο δεύτερο και κυρίως στο τρίτο ενικό πρόσωπο:
Καλοκρατάς(καλά τα κρατάς), Καμνορόκας (κάμνει ρόκα, κλώθει μαλλί), Κοντοζής (βραχύβιος), Λαδοβρέχης (λάδι βρέχει), Μαγγίζης (μη αγγίζεις), Ξεβγαίνης-Ξευγένης (ξεβγαίνει), Ξεσφίγγης (ξεσφίγγει), Ρουφογάλης (ρουφώ γάλα), Συξέρης (συ ξέρεις),
-Από τον αόριστο στο πρώτο ενικό πρόσωπο:
Ξείπας(είπα, ξείπα,πρβ. Ξελέγος), Πορδαφήκας (πορδή άφηκε)
-Από τον αόριστο στο δεύτερο και τρίτο ενικό:
Καψοσπίτης, Κορδοκοίλης, Παιδοβρεξάκης, Ραψομανίκης, Χαλασοχώρης, Χασαλεύρης, Χασομέρης, Καυσαλώνης
-Από το τύπο της προστακτικής:
Καλακατέβας (καλά κατέβα), Καλοχαιρέτας, Καταβούτας, Κατσανέβας(κάτσε-ανέβα), Τριψιγάλας(τρίψε γάλα), Σαλταπήδας( σάλτα πήδα), Συρεπίσος (σύρε πίσω), Τσακαπιάνης (τσάκα πιάνει), πρβ. το μεσαιωνικό Βάλελάδης.
Επώνυμα από μετοχές του μέσου και παθητικού ρήματος:
-Επώνυμα από το μέσο και παθητικό παρακείμενο της μετοχής:
Αλλαμένος, Αρτυμένος, Βαμμένος, Βαρεμένος, Γεννημένος, Γραμμένος,Ζωμένος, Θαμμένος, Ιδρωμένος, Καημένος, Κλεμμένος, Κολλημένος, Κλαδεμένος, Κρεμασνένος, Λιγωμένος, Μαζεμμένος, Μπαλωμένος, Ντυμένος, Παγωμένος, Σαλεμμένος, Σκαλωμένος, Χαϊδεμένος, Χαλασμένος, Χαρτοδιπλωμένος, Χολιασμένος, Χορτασμένος,κτλ, πρβ. και τα μεσαιωνικά Βεβαπτισμένος, Βροντισμένος, Κεκαλεσμένος, Κεκαυμένος, Κρεμασμένος, Πεπλεγμένος, Συχωρεμένος.
-Επώνυμα από το το μέσο και παθητικό ενεστώτα της μετοχής, πολύ σπάνια:
Καλούμενος, Κρατούμενος, Λαλούμενος, Πετούμενος.
Πολλά επώνυμα προέρχονται και από εκφράσεις και λέξεις που λέει συνέχεια κάποιος όπως:
Κατόπης, Κιαπές, Κιόλας, Μαθές, Μεταχαράς, Μήγαρης, Πολυκαλάς, Πουθενάς, Ρές, Τάχας, Χάμος κτλ.
http://greek-lastnames.blogspot.com/200 ... _9090.html

[Sid Vicious]

Χρήστος Τζιτζιάλλης

[Nandros]

SpoilerShow

Συχνότητα Επωνύμων
Ήρθε και η ώρα των επωνύμων....ποια είναι τα πίο συχνά επώνυμα στην Ελλάδα;;;
Παίρνοντας ένα δείγμα των 64569 επωνύμων,από τα αρχειάκια του ΑΣΕΠ; πάλι....βγάλαμε το συμπερασμά ότι:


#1: ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ 568

#2: ΠΑΠΠΑΣ 212

#3: ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ 176

#4: ΒΛΑΧΟΣ 147

#5: ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ 146

#6: ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ 145

#7: ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ 135

#8: ΜΑΚΡΗΣ 128

#9: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ 127

#10: ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ 123

#11: ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ 119

#12: ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 119

#13: ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ 110

#14: ΑΝΤΩΝΙΟΥ 107

#15: ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ 107

#16: ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ 106

#17: ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ 103

#18: ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ 101

#19: ΝΙΚΟΛΑΟΥ 97

#20: ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ 92

#21: ΓΕΩΡΓΙΟΥ 92

#22: ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ 92

#23: ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ 92

#24: ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ 90

#25: ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ 89

#26: ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ 86

#27: ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ 86

#28: ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ 85

#29: ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ 83

#30: ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ 83

#31: ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ 83

#32: ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ 82

#33: ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ 81

#34: ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 80

#35: ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ 78

#36: ΣΠΑΝΟΣ 78

#37: ΑΛΕΞΙΟΥ 77

#38: ΜΥΛΩΝΑΣ 77

#39: ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ 75

#40: ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ 74

#41: ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ 74

#42: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ 72

#43: ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ 72

#44: ΙΩΑΝΝΟΥ 72

#45: ΡΑΠΤΗΣ 72

#46: ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ 72

#47: ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ 71

#48: ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ 71

#49: ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ 71

#50: ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ 70

#51: ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ 69

#52: ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ 69

#53: ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ 68

#54: ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ 68

#55: ΓΑΛΑΝΗΣ 68

#56: ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ 68

#57: ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ 67

#58: ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ 65

#59: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 65

#60: ΦΩΤΙΑΔΗΣ 65

#61: ΣΑΜΑΡΑΣ 64

#62: ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ 63

#63: ΜΑΥΡΙΔΗΣ 63

#64: ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ 63

#65: ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ 61

#66: ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ 61

#67: ΠΑΥΛΙΔΗΣ 61

#68: ΘΕΟΔΩΡΟΥ 60

#69: ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 60

#70: ΡΙΖΟΣ 60

#71: ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ 59

#72: ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ 58

#73: ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ 58

#74: ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ 57

#75: ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ 56

#76: ΑΓΓΕΛΗΣ 55

#77: ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ 54

#78: ΚΟΛΛΙΑΣ 54


#79: ΒΑΣΙΛΑΚΗΣ 53


#80: ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ 53


#81: ΠΑΝΤΑΖΗΣ 53


#82: ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ 52


#83: ΔΗΜΟΥ 52


#84: ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ 52


#85: ΣΙΔΕΡΗΣ 52


#86: ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΣ 51


#87: ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ 51


#88: ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗΣ 51


#89: ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ 51


#90: ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ 51


#91: ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ 50


#92: ΚΑΡΑΛΗΣ 50


#93: ΚΑΤΣΑΡΟΣ 50


#94: ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ 49


#95: ΚΟΝΤΟΣ 49


#96: ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ 49


#97: ΦΛΩΡΟΣ 49


#98: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗΣ 48


#99: ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ 48


#100: ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ 48




Σταματάω εδώ,γιατί τα επώνυμα είναι κοντά στα 20000 (!) και δε θα μου χωρέσει σε ένα ποστ....ούτως ώστε να έχουμε το "τοπ 100" των ελληνικών επωνύμων....ίσως τα προσθέσω τα υπόλοιπα επώνυμα,ανά 100-200,σε διαφορετικά ποστ...αλλά είναι πόλύ χρονοβόρο...
http://sixnotitafrequency.blogspot.com/ ... st_15.html

Κατά τον τουρκολάγνο, όλα αυτά είναι τουρκικά, αλβανικά ή λατινικά!
.

[Nandros]

Τι πηγή να σου φέρω; Η μιση Ελλάδα κυκλοφορεί με τουρκικά και η αλλη μισή με αλβανικά επίθετα.

Α ναι ξέχασα το πριφτης έρχεται απο τις αρχαίες Μυκήνες και το Γκίκας κραταει απο τα ελληνιστικά βασιλεία στη Συριας.

Ασε μας απόγευμα απόγευμα χριστιανε μου

Άθεος είμαι, τουρκολάγνε!

Μίλησες για 80% ξένα επίθετα στην Ελλάδα και σε ρώτησα πότε τα μέτρησες;
Απάντηση δεν πήρα.
Τα λήγοντα σε -έας -άκος, άκης, -πούλος, -ου (γενική), -(ι)ώτης, -ίτης, τα έκανες λατινικά.
Τώρα τα έκανες 50% τουρκικά και 50% αλβανικά!

Κάργα οι παπαριές, γιια πολλές ηλεκτρονικές μπάτσες λέμε! :
.

Σχημα λόγου

Τώρα έγιναν σχήμα λόγου οι παπαριές, για πολλές ηλεκτρονικές μπάτσες λέμε! :
.

[onomamelous]

ωστόσο πως και για ποιο λόγο έχουν προκύψει επίθετα από ξένες λέξεις; από μετακινήσεις πληθυσμών; για χαβαλέ; με το ζόρι;

παρουσιάζεται και στο εξωτερικό αυτό το φαινόμενο;

Μην παρασύρεσαι από τις μπούρδες του τουρκολάγνου.
Στην Μυκηναϊκή εποχή πολλά επώνυμα ηρώων έληγαν σε -ιδης, Ατρείδης, Πηλείδης, κλπ.
Ο σαχλαμάρας τους βγάζει όλους αυτούς Πόντιους!

Τα λήγοντα σε -έας -άκος, άκης, -πούλος, -ου (γενική), -(ι)ώτης, -ίτης σου μοιάζουν "ξένα";

Τα επώνυμα συνήθως προέρχονται από επάγγελμα, τόπο καταγωγής, ιδιαίτερο χαρακτηριστικό κάποιου, σωματικό ελάττωμα, κλπ.
Στην Σκανδιναβία έχουν σαν 2ο συνθετικό το son ή dotir ή παραλλαγές τους.
Στην Αίγυπτο το επώνυμο κάποιου είναι το όνομα του πατέρα του.
.

δεν απαντάς στο ερώτημα μου. έγραψα και εγώ άλλωστε κάποια "ελληνικά" επίθετα όπως Σαρρής (ξανθός), Γιαβάς (αργός), Τσαμούρας (λάσπη), Ατματζίδης (γεράκι). αυτά και άλλα πολλά χρησιμοποιούνται από Έλληνες πέρα από τα κεας και τα ακης.

[Παλαιοελλαδίτης]

Φίληξ Βοργίας

[Παλαιοελλαδίτης]

Λουκιανός Γαλέτιος




Φερδινάνδος Βελούκιος

[Ίφιδα]

.
Η λέξη λουλούδι.....

Αληθεύει ότι είναι αλβανιά ;;;
.

λουλούδι < μεσαιωνική ελληνική λουλούδι < αλβανική lule

Χμ, λίγο δύσκολο αυτό αν αναλογιστούμε πως η αλβανική γλώσσα ξεκινάει λίγο πριν τελειώσει η μεσαιωνική ελληνική

Έτσι έγραφε ο βικιπεδιας

[Fluffy]

Λουκιανός Γαλέτιος

Lvcianvs Galetivs

[Παλαιοελλαδίτης]

Λουκιανός Γαλέτιος

Lvcianvs Galetivs