ΒΟΡΕΙΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ ΓΗ ΣΛΑΒΙΚΗ

[Juno]

...... (κάτι βλακείες)
Πηγή: elefthero.net

Κατά τα άλλα αυτά τα τοπωνύμια πότε προέκυψαν;

Το μεσαίωνα

Άρα τα προηγούμενα τοπωνύμια τα πετάς στα σκουπίδια γιωργη, διάδοχε Κιμ;

[sport billy]

Ένα σημαντικό που δεν πρέπει να ξεχνούν όσοι ασχολούνται με τέτοια θέματα είναι ότι πάντα στην ύπαιθρο η γλώσσα "εκβαρβαρώνεται".
Μην περιμένετε να βρείτε την ελληνιστική κοινή το 800 μ.χ και στην πιο ανέγγικτη από επήλυδες ελληνόφωνη περιοχή.
Η γλώσσα αλλάζει από τα πεδινά στα ορεινά, από τις πόλεις στα χωριά. Αυτό γινότανε πάντα.
Ο σκληρός γεωργοκτηνοτροφικός βίος, η έλλειψη σχολείων, ο ερχομός αλλόγλωσσων ομάδων, μεταβάλει την λαική γλώσσα που οπωσδήποτε δεν είναι αυτή των λογίων κειμένων.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
Οι Σκαρκιώτ΄ στα μπακάλ΄κα, τίναζαν καμόσις κούπις (πότι στου ένα, πότι στ’ άλλου), ήλιγαν τα θκά-τς κι, κατά πώς άντιχιν ου καθένας, έπιρναν τουν ανήφουρου για τα σπίτια-τς, άλλους βαΐζουντας κι άλλους να νταϊκώνιτι στα ντ΄βάρια, ουώσπου να βρεί ου καθένας ‘ν πόρτα τ’.

Αν βρίσκαμε σε μια απογραφή του 1490 στην Μακεδονία τα ακόλουθα επίθετα τι θα υποθέταμε;

Νάχας
Νίσκος
Νόγας
χήρα Νουρά
Ντούλας Ντράσκλιας
Ντρίβαλος
Νουρογιάννης
Νταβανοπέτρος
Νιόλας Νησκομάρης




νώμος = ώμος

νυχιάης ο= κρυοπάγημα των ποδιών ή των χεριών· αυτός που ρίχνει τους βόλους χρησιμοποιώντας το νύχι του αντίχειρα. ΦΡ. Μ᾿ έπιασε νυχιάης: ξεπάγιασα, κρύωσα πολύ | < μσν. νύχι(ν) < αρχ. ὀνύχιον υποκορ. του ὄνυξ.

ντουρλάπι το= δρολάπι, ραγδαία βροχή με δυνατό άνεμο, ανεμοβρόχι, δρόλαπας
Κοιτάξτε πόσα γράμματα άλλαξαν από την λόγια εκδοχή της λέξης.

ντρόμπλικας ο= η υδροπεκία.

ντρίβαλο το: μικρό κομμάτι, τρίμμα, μικρός σβώλος | < αρχ. ελλ. τρίβω


ντραχείλας ο: αυτός που έχει παχιά, μεγάλα χείλη, μτφ. ο σωματώδης άντρας Ο ΑΝΔΡΑΧΕΙΛΑΣ ΔΗΛΑΔΗ.

ντρασκλιά η= δρασκελιά,

ντουντουμάρικος -η -o= διδυμάρικος, δίδυμος | < αρχ. ελλ. δίδυμος

νταβάνι το & ντάβανος ο:=μεγάλο και ιπτάμενο μαύρο έντομο, είδος μεγάλης μύγας που τσιμπάει τα ζώα και τα κάνει να τρέχουν σαν τρελά, αλλιώς οίστρος, βοϊδόμυγα, σερσέγκι, μπάμπουρας, σκούρκος< λατ. tabanus : οίστρος.

νοχτάρι ο: ο όχτος, η απότομη, κάθετη κλίση του εδάφους, γκρεμούρι.

νουρά η: = η ουρά.

νογάω & νογώ=καταλαβαίνω, αντιλαμβάνομαι, αισθάνομαι, νιώθω, διαισθάνομαι, κόβει το μυαλό μου, σκέφτομαι φρόνιμα.

νησκός ο=νηστικός.

νησκομάρα η= πείνα,

Νάχας ο = αυτός που εύχεται, θέλει, επιθυμεί, ελπίζει να έχει

νάγκασε= ανάγκασε, κάνε όσο πιο γρήγορα μπορείς, βιάσου, κουνήσου, πράξε αμέσως· λέγεται για καταστάσεις ανάγκης, όπου απαιτείται σβελτάδα και ακρίβεια.

Νιόλας=Νικόλας

Βλέπουμε λοιπόν γραματα και ήχους να φεύγουν και να έρχονται και να χρησιμοποιούνται άλλες λέξεις, κοντινών εννοιών.
Αυτή ήταν πάντα η κατάσταση στην επαρχία. Η γλώσσα αλλάζει ανάλογα με τις ανάγκες και το μορφωτικό επίπεδο των ομιλούντων.
Όλα αυτά πρέπει να τα έχουμε στο μυαλό όταν προσπαθούμε να ετυμολογήσουμε ακόμα και ονόματα ή επίθετα παλιότερων αιώνων.
Ο Κωνσταντίνος έγινε Κωνσταντούλας και από το Κωνσταντούλας έγινε Ντούλας.
Η γλώσσα ήταν και είναι του λαού και την κάνει ότι θέλει.

Μην μελετάμε λοιπόν έχοντας ως γνώμονα την γλώσσα των συγγραφικών έργων κάθε εποχής, αλλά την απλή καθομιλουμένη της εποχής, από την οποία εκπορεύονται τόσο τα επίθετα όσο και οι μεταβολές των κυρίων ονομάτων.

[deCaritaine]

Χαιρετώ τους πανεπιστήμονες του φόρουμ.

Σύμφωνα με κάποια που ειπώθηκαν στο νήμα να υποθέσουμε ότι η Ζωή Καρβουνοψίνα, τέταρτη σύζυγος του Λέοντα του Σοφού (886-912) ήταν μικτής καταγωγής:
- λατινικής = καρβων - carbo
- ελληνικής = όψι
- σλαβικής = κατάληξη "ινα"

Επίσης να αφήσω και δυο τυχαία γυναικεία ονόματα ομηρικής εποχής: Χρυσιίδα και Βρησιίδα
(στα νέα ελληνικά θα ήταν Χρυσιίδου και Βρησιίδου, "κτήματα" τους πατρός τους σε φεμινιστική ορολογία)

[Ρουμ]

Ένα σημαντικό που δεν πρέπει να ξεχνούν όσοι ασχολούνται με τέτοια θέματα είναι ότι πάντα στην ύπαιθρο η γλώσσα "εκβαρβαρώνεται".

Αν βρίσκαμε σε μια απογραφή του 1490 στην Μακεδονία τα ακόλουθα επίθετα τι θα υποθέταμε;

Νάχας
Νίσκος
Νόγας
χήρα Νουρά
Ντούλας Ντράσκλιας
Ντρίβαλος
Νουρογιάννης
Νταβανοπέτρος
Νιόλας Νησκομάρης

Εσυ που ξερεις απο γλωσσολογια θα τα υπεθετες αυτα.

Τα ορφανα του Μπουλγκαρμακ θα τα βγαζανε Σλαβικα και θα μας τα πασσαρανε στο Φορουμ ως μια '''αλλη αποψη'''......
Εθνικια μεταμφιεσμενα σε εθνομηδενια ειναι...

[Ρουμ]

Αρισ Βιλλα
θα εξηγησειςε καμια
φορα γιατι το Βυζαντιο και η εκκλησια
που εξελληνιζαν τους Σλαβους της Ηπειρου
μαθανε το βορειο ελλαδικο ιδιωμα στους Γιαννιωτες και τους Αρτινους
και το νοτιο στους Βορειοηπειρωτες Δροπολιτες;;;

Ποιος ο λογος;;

Για να δινουν αντεπιχειρηματα στα κοτσανες των εθνομηδενιων του σημερα;;;

Αληθεια οτι η καταληξη -αινα ειναι ..ξενικη
που το ακουσες και μας το πασαρες;;
Στο Μπουλγκαρ Μακ;;;

Αγαπητέ Ρουμ (bacardi?) Αυτά για τους Γιαννιώτες που μιλούν το βορειοελλαδικό ιδίωμα και τους Βορειοηπειρώτες που μιλούν το νότιο που τα διάβασες? Και τι είναι αυτό το βόρειο ελλαδικό ιδίωμα και τι είναι το νότιο?

Απο λαογραφια δεν σκαμπαζεις γρι..

Με αυτο που μου εγραψες καταλαβα οτι δεν σκαμπαζεις ουτε απο γλωσσολογια...



Λογικα λοιπον τα οσα γραφεις

[nostromos]

ανελεητο τρομπονιασμα στους ανθΕλληνες ...

[Ρουμ]

ανελεητο τρομπονιασμα στους ανθΕλληνες ...

Φιλε ειναι 5 νηματα οπως αυτο τωρα που αν διαβασεις του διαλογους ο Λιακος η η Ρεπουση η ο Βερεμης θα γινουν κοκκινοι σα πανταζρια

Απο θυμο
απο ντροπη
και απο πολλα αλλα συναισθηματα

[sport billy]

ανελεητο τρομπονιασμα στους ανθΕλληνες ...

Τους πάω άνετα στο ρελαντί.

Όσο για την βεβαιότητα που έξέφρασε κάποιος ότι στην Αγιά του 1455 οι τάχα μου Σέρβοι, Σλάβοι, Αλβανοί, Γκρεκοί, Αρβανίτες, Ρωμιοί και ότι άλλο, ζούσαν μονιαμένοι κάτω από μια κοινή εθνοπολιτισμική ταυτότητα παρόλες τις διαφορές τους, όταν του εκθέσω τις σχέσεις μεταξύ Ηπειρωτών και Αρβανιτόβλαχων στην Ήπειρο την δεκαετία του 70 θα πέσει από τον 7ο ουρανό που ταξιδεύει.
Όλοι αυτοί της Αγιάς του 1455 ήταν το ίδιο. Αν δεν ήταν το ίδιο απλά δεν θα έμεναν μαζί στο ίδιο χωριό.
Άρα η ομοιογένεια των όποιων διαφορετικών πληθυσμών-καταγωγών της Αγιάς και όλων των χωριών επιτελέσθηκε αιώνες πριν, με πολύ αργούς ρυθμούς, υπό την πίεση καταστάσεων ανάγκης, όχι από επιλογή και όχι την ίδια χρονική στιγμή για το καθένα συστατικό στοιχείο.
Δεν υπήρχαν μικτά και πολυπολιτισμικά χωριά. Ο πιο δυνατός αφομοίωνε τον άλλο που βρισκότανε σε μειονεκτική θέση. Εκτός και αν ήταν νέος οικισμός σχηματισμένος από την εξουσία καταναγκαστικά για πολιτικούς λόγους.

Την δεκαετία του 70 σφαζότανε κόσμος για μια παραγγελιά, οι γειτονιές τα χωριά κι οι πόλεις ήταν στα μαχαίρια η μια με την άλλη κι εμείς βρήκαμε αλβανοσλαβοελληνικό χωριό στην Θεσσαλία του 15ου αιώνα.
Δεν μας διευκρίνισαν όμως τον επιτάφιο στην Αγιά το 1455 ποιοι τον μεταφέρανε και ποιος έπαιρνε πρώτος το φως από τον παπά στην ανάσταση, οι Σλάβοι, οι Αλβανοί ή οι Γκραικοί.

[Ρουμ]

ανελεητο τρομπονιασμα στους ανθΕλληνες ...

Τους πάω άνετα στο ρελαντί.

Όσο για την βεβαιότητα που έξέφρασε κάποιος ότι στην Αγιά του 1455 οι τάχα μου Σέρβοι, Σλάβοι, Αλβανοί, Γκρεκοί, Αρβανίτες, Ρωμιοί και ότι άλλο, ζούσαν μονιαμένοι κάτω από μια κοινή εθνοπολιτισμική ταυτότητα παρόλες τις διαφορές τους, όταν του εκθέσω τις σχέσεις μεταξύ Ηπειρωτών και Αρβανιτόβλαχων στην Ήπειρο την δεκαετία του 70 θα πέσει από τον 7ο ουρανό που ταξιδεύει.
Όλοι αυτοί της Αγιάς του 1455 ήταν το ίδιο. Αν δεν ήταν το ίδιο απλά δεν θα έμεναν μαζί στο ίδιο χωριό.
Άρα η ομοιογένεια των όποιων διαφορετικών πληθυσμών-καταγωγών της Αγιάς και όλων των χωριών επιτελέσθηκε αιώνες πριν, με πολύ αργούς ρυθμούς, υπό την πίεση καταστάσεων ανάγκης, όχι από επιλογή και όχι την ίδια χρονική στιγμή για το καθένα συστατικό στοιχείο.
Δεν υπήρχαν μικτά και πολυπολιτισμικά χωριά. Ο πιο δυνατός αφομοίωνε τον άλλο που βρισκότανε σε μειονεκτική θέση. Εκτός και αν ήταν νέος οικισμός σχηματισμένος από την εξουσία καταναγκαστικά για πολιτικούς λόγους.

Την δεκαετία του 70 σφαζότανε κόσμος για μια παραγγελιά, οι γειτονιές τα χωριά κι οι πόλεις ήταν στα μαχαίρια η μια με την άλλη κι εμείς βρήκαμε αλβανοσλαβοελληνικό χωριό στην Θεσσαλία του 15ου αιώνα.
Δεν μας διευκρίνισαν όμως τον επιτάφιο στην Αγιά το 1455 ποιοι τον μεταφέρανε και ποιος έπαιρνε πρώτος το φως από τον παπά στην ανάσταση, οι Σλάβοι, οι Αλβανοί ή οι Γκραικοί.

Ρε συς πως γινετε η καταληξη αινα να ειναι σλαβικο καταλοιπο
οταν την εχουν ως τη .... Κρητη;;;

Στη Κρητη που παρα την αραβοκρατια εχουν
διασωθει καμια 15αρια MΟΛΙΣ αρβικες λεξεις....
Σε μια τοσο συντηριτικη γλωσσα,με τοσους αρχαισμους
καταφερναν οι .....Σλαβοι να διαδωσουν αυτο το γλωσσικο καταλοιπο

Αμα λεω εγω οτι τα εθνικια [ Αλβανα ,Σκοπιανα ,Βουλγαρα ,Τουρκικα Ελληνικα] εχουν
παρει διαζυγιο με τη λογική......

[Hector Buas]

Χαιρετώ τους πανεπιστήμονες του φόρουμ.

Σύμφωνα με κάποια που ειπώθηκαν στο νήμα να υποθέσουμε ότι η Ζωή Καρβουνοψίνα, τέταρτη σύζυγος του Λέοντα του Σοφού (886-912) ήταν μικτής καταγωγής:
- λατινικής = καρβων - carbo
- ελληνικής = όψι
- σλαβικής = κατάληξη "ινα"

Επίσης να αφήσω και δυο τυχαία γυναικεία ονόματα ομηρικής εποχής: Χρυσιίδα και Βρησιίδα
(στα νέα ελληνικά θα ήταν Χρυσιίδου και Βρησιίδου, "κτήματα" τους πατρός τους σε φεμινιστική ορολογία)

Καρυτινέ, θα καταντήσεις Λούρος με αυτά που γράφεις.

Η κατάληξη "-πούλος" που που σημαίνει τον απόγονο κάποιου και την οποία συναντάμε σε πολλά Ελληνικά (η Ρωμέικα για όσους προτιμάνε αυτήν την προσέγγιση) επώνυμα έχει λατινική προέλευση. Είναι η λέξη pullus (=το μικρό πουλί, κοτόπουλο) η οποία υιοθετήθηκε ως κατάληξη επωνύμων (αλλά και σε λέξεις όπως το αετόπουλο). Ανάλογη "προέλευση" έχει και η κατάληξη "-ογλού".

Ακριβώς με ανάλογογο τρόπο με τα παραπάνω, η κατάληξη "-αινα" όπως στις λέξεις Γιώργαινα (=του Γιωργου), Μήτραινα (=του Μήτρου), Θανάσαινα (του Θανάση) κτλ είναι η γενική του αντίστοιχου ονόματος, ακολουθώντας τους κανόνες των Σλαβικών γλωσσών. Στην αρχαία Ελληνικά δεν θα μπορούσε να υπάρξει καμμία Πλατώναινα, Σωκράταινα, Αριστοτέλαινα, κτλ. Δεν το επιτρέπει η γλώσσα. Όλα τα άλλα είναι για να έχει να λέει ο Λούρος και ο κάθε Λούρος.

[Arisvilla]

ανελεητο τρομπονιασμα στους ανθΕλληνες ...

Τους πάω άνετα στο ρελαντί.

Όσο για την βεβαιότητα που έξέφρασε κάποιος ότι στην Αγιά του 1455 οι τάχα μου Σέρβοι, Σλάβοι, Αλβανοί, Γκρεκοί, Αρβανίτες, Ρωμιοί και ότι άλλο, ζούσαν μονιαμένοι κάτω από μια κοινή εθνοπολιτισμική ταυτότητα παρόλες τις διαφορές τους, όταν του εκθέσω τις σχέσεις μεταξύ Ηπειρωτών και Αρβανιτόβλαχων στην Ήπειρο την δεκαετία του 70 θα πέσει από τον 7ο ουρανό που ταξιδεύει.
Όλοι αυτοί της Αγιάς του 1455 ήταν το ίδιο. Αν δεν ήταν το ίδιο απλά δεν θα έμεναν μαζί στο ίδιο χωριό.
Άρα η ομοιογένεια των όποιων διαφορετικών πληθυσμών-καταγωγών της Αγιάς και όλων των χωριών επιτελέσθηκε αιώνες πριν, με πολύ αργούς ρυθμούς, υπό την πίεση καταστάσεων ανάγκης, όχι από επιλογή και όχι την ίδια χρονική στιγμή για το καθένα συστατικό στοιχείο.
Δεν υπήρχαν μικτά και πολυπολιτισμικά χωριά. Ο πιο δυνατός αφομοίωνε τον άλλο που βρισκότανε σε μειονεκτική θέση. Εκτός και αν ήταν νέος οικισμός σχηματισμένος από την εξουσία καταναγκαστικά για πολιτικούς λόγους.

Την δεκαετία του 70 σφαζότανε κόσμος για μια παραγγελιά, οι γειτονιές τα χωριά κι οι πόλεις ήταν στα μαχαίρια η μια με την άλλη κι εμείς βρήκαμε αλβανοσλαβοελληνικό χωριό στην Θεσσαλία του 15ου αιώνα.
Δεν μας διευκρίνισαν όμως τον επιτάφιο στην Αγιά το 1455 ποιοι τον μεταφέρανε και ποιος έπαιρνε πρώτος το φως από τον παπά στην ανάσταση, οι Σλάβοι, οι Αλβανοί ή οι Γκραικοί.

Ναι δυστυχώς για σένα και για τα εθνικιστικά μυαλά το 1455 ζούσαν αρμονικά όλοι αυτοί δηλαδή ρωμιοί, εκρωμαισμένοι σλάβοι, αρβανίτες, βλάχοι κτλ. Δεν είχαν χωριστεί ακόμα σε "Ελληνες" "Αλβανούς", "Βουλγάρους" χριστιανοί ήταν που ζούσαν υπο οθωμανικό ζυγό. Και στην Αγιά δεν ήταν όλοι το ίδιο εξού και τα ανθρωπωνύμια Σέρβος, Αρβανίτης, Βλάχος κτλ. Μια κώμη ήταν μάλλον ελληνόφωνη που αποτελούνταν από ρωμιούς, σλάβους, αρβανίτες, βλάχους που πιθανόν και κάποιοι εξ αυτών ήταν δίγλωσσοι. Οταν γράφεις "αν δεν ήταν το ίδιο δεν θα έμεναν μαζί στο ίδιο χωριό" και οτι "ο πιο δυνατός αφομοίωνε τον άλλο" ξέρεις σε ποιες ιδεολογίες παραπέμπει. Δυστυχώς για εσένα και για τα λοιπά εθνικιστικά μυαλά μεταφράστηκαν τα οθωμανικά κατάστιχα του 1454 και τα ανθρωπωνύμια που περιέχουν και αυτά σε συνδυασμό με τα τοπωνύμια και άλλες ιστορικές πηγές (πχ τα χειρόγραφα μονών στα Μετέωρα και στο άγιο Ορος που περιέχουν ονόματα και ανθρωπωνύμια του μεσαίωνα) λένε πολλά για τον πληθυσμό στην ελληνική ενδοχώρα το μεσαίωνα και για το πολυπληθές ή όχι των Σλάβων, των Βλάχων και των Αρβανιτών. Η διαδικασία του εκρωμαισμού των Σλάβων πήρε πολλούς αιώνες για αυτό έμειναν και τα τοπωνύμια αναλλοίωτα μέχρι να αρχίσουν οι νεοέλληνες να τα αλλάζουν με αρχαία ελληνικά άσχετα ως επί τω πλείστω. Τον 15ο αιώνα στη Θεσσαλία, στην Ηπειρο, στη Ρούμελη και στην Πελοπόννησο δεν υπήρχε σλαβοφωνία, πολλά σλάβικα ανθρωπωνύμια όμως εξακολουθούσαν να υπάρχουν. Η σταδιακή τους πορεία προς την ελληνοφωνία έγινε κατά τον ίδιο τρόπο που έγιναν άγγλόφωνοι οι γερμανοί και οι σκανδιναβοί στις μεσοδυτικές πολιτείες της αμερικής, με τον ίδιο τρόπο που στη Σκωτία τον 11ο και 12 αιώνα κάποιοι, όχι πολλοί, Νορμανδοί και Σάξονες που δημιούργησαν τα περίφημα burghs επέβαλλαν τη γλώσσα τους (τα αγγλικά) στον πληθυσμό της υπαίθρου στα lowlands της Σκωτίας που μέχρι τότε μιλούσαν κέλτικα. Δεν ελληνοφώνησαν οι σλάβοι επειδή δήθεν ήταν μια χούφτα που κατέβηκαν για πικ νικ και οι "Ελληνες" ήταν πολυάριθμοι.

[Leporello]

Ακριβώς με ανάλογογο τρόπο με τα παραπάνω, η κατάληξη "-αινα" όπως στις λέξεις Γιώργαινα (=του Γιωργου), Μήτραινα (=του Μήτρου), Θανάσαινα (του Θανάση) κτλ είναι η γενική του αντίστοιχου ονόματος, ακολουθώντας τους κανόνες των Σλαβικών γλωσσών. Στην αρχαία Ελληνικά δεν θα μπορούσε να υπάρξει καμμία Πλατώναινα, Σωκράταινα, Αριστοτέλαινα, κτλ. Δεν το επιτρέπει η γλώσσα. Όλα τα άλλα είναι για να έχει να λέει ο Λούρος και ο κάθε Λούρος.

Δεν έχεις ιδέα γιά τους κανόνες των Σλαβικών γλωσσών! Σε προκαλώ να βρείς σλαβική λέξη που να σχηματίζει γενική με την κατάληξη -αινα.

[run]

κοιτα ρε που τα σημερινα ανθελ στηριζόμενα από σιμιτισταν γκαπισταν πορτοκαλι σφυριζα και νεοφιλ τα θελουν όλα σλαβικα αλβανικα

[1LSAH]

Ενας λαός είμαστε. Ξεκινάμε απο Αλβανία, Βορεια Μακεδονία,Βουλγαρία εκτεινομαστε στον Καύκασο και την Τουρκία, απο Συρία, Ιράκ και βορεια Αφρική.

Πρεπει να ξαναγινουμε ενα, Ισλαμ Ορθοδοξία θα ειμαστε μαζι ανικητοι μπροστά στον ευρωπαιο δυνάστη.

Ξέχασες Ινδία, Κίνα, Κορέα, Ιαπωνία, Βιετνάμ, Φιλιππίνες, Σρι Λάνκα, Ινδονησία κ.α.

[Georg Von Balkanen]

Ενας λαός είμαστε. Ξεκινάμε απο Αλβανία, Βορεια Μακεδονία,Βουλγαρία εκτεινομαστε στον Καύκασο και την Τουρκία, απο Συρία, Ιράκ και βορεια Αφρική.

Πρεπει να ξαναγινουμε ενα, Ισλαμ Ορθοδοξία θα ειμαστε μαζι ανικητοι μπροστά στον ευρωπαιο δυνάστη.

Ξέχασες Ινδία, Κίνα, Κορέα, Ιαπωνία, Βιετνάμ, Φιλιππίνες, Σρι Λάνκα, Ινδονησία κ.α.

Θεέ μου τι Μπούρδες