"Βασικά στοιχεία της ποντιακής διαλέκτου, αποτελούν αρχικά οι γλωσσικές καταβολές των πρώτων αποίκων από την Ιωνία, αφού Ίωνες άποικοι από τη Μίλητο κατέκτησαν τη Σινώπη στα παράλια της αρχαίας Παφλαγονίας (Τομπαΐδης, 1988:13). Αρχαϊκά στοιχεία όπως η προφορά του η ως ε π.χ. έκουσα (ήκουσα), του ω ως ου π.χ. ζωμίν (ζουμί), η διατήρηση του συμφωνικού συμπλέγματος σπ αντί του κοινού σφ π.χ. σποντύλιν (σφοντύλι) κ.ά., αποδεικνύουν τις ιωνικές καταβολές της γλώσσας. Αντίστοιχα αρχαϊκά στοιχεία υπάρχουν και στο λεξιλόγιο, με μεγάλο αριθμό λέξεων να διατηρείται σε αυτό π.χ. ωτίν (αυτί), στούδιν (οστό), βοτρύδιν (σταφύλι), δαπάνα (εφόδια), κείμαι, κελεύω, ομνώ, έγκα (ήνεγκον) κ.ά. (Ανδριώτης, 1992:102). Μάλιστα, στο λεξιλόγιο της ποντιακής υπάρχουν λέξεις οι οποίες διατηρούν ένα αρχαιότατο στοιχείο της ελληνικής γλώσσας, το Ϝ (δίγαμμα), όπως φαίνεται από τις λέξεις ωβόν (ωόν), καίγω (καίω) με προφορά του Ϝ ως β και γ αντίστοιχα (Μέσχη, 1995:129-130). Υπάρχουν επίσης λέξεις που απαντούν στον Όμηρο, π.χ. έναν δερ φαϊν- άνθιμον είδαρ (Οδ. ι, 84) (είδαρ: έδεσμα), εκχύεν η χρα τ’- τρέπετε χρως (Ιλ, Ν, 279) (χρως: χρώμα) (Σαββίδης, χχ). Σύμφωνα τέλος με τον Τριανταφυλλίδη (2018:537), η λέξη παρχάρι που σημαίνει καλοκαιρινό λιβάδι, ενδεχομένως να ανήκει στην προελληνική γλώσσα"
Αναστασία Παπαδοπούλου, «Η Ποντιακή διάλεκτος από το παρελθόν στο μέλλον: Διδακτικές πρακτικές επαφής με την ποντιακή διάλεκτο» (ΕΑΠ 2022)
https://apothesis.eap.gr/bitstream/repo ... %ce%b1.pdf